ჭარხალი

არსებობს, ჭარხალი ვარდისფერი, თეთრი, ყვითელი, წითელი. ორწლიანი ბალახოვანი მცენარე. პირველ წელს ივითარებს ფოთოლთა ელიპტურ სისტემას. მეორე წელს ვითარდება ტოტები და თეთრი ან მწვანე ყვავილები. ნაყოფი ერთთესლა კაკალია. გამოიყენება კულინარიაში, ამზადებენ ფოთლებსა და ნაყოფს. მცენარე შეიცავს შაქარს, მჟავეებს, მთრიმლავ ნივთიერებებს, ვიტამინებს, მინერალურ მარილებს, აზოტურ ნაერთებს. მის წვენს სვამენ სისხლნაკლულობისას. ნედლი ფოთოლი გამოიყენება ცინგის სამკურნალოდ. ეს ლამაზი შინდისფერი ბოსტნეული სუფრის დედოფალია. ბოსტნეულთა შორის რკინისა და თუთიის შემცველობით მას ბადალი არა ჰყავს. ჭარხალი შეიცავს კობალტს, რომელიც აუცილებელია ი#– ვიტამინის სინთეზისათვის. იოდის ოდენობითაც პირველობას არავის უთმობს, ეს კი ნიშნავს ჯანმრთელ ფარისებრ ჯირკვლებს, კარგ მეხსიერებასა და შრომისუნარიანობას. გარდა ზემოთ ჩამოთვლილი მინერალებისა და ვიტამინებისა, ის შეიცავს ისეთ ნივთიერებებს, რითაც ასე განსხვავდება სხვა ბოსტნეულისაგან, ერთი მათგანია ბეტაინი, რომელიც აუცმჯობესებს ცილის ათვისებას, ღვიძლის მუშაობას, ხოლო საპონინი ხელს უშლის ქოლესტერინის ბალთების წარმოქმნას. ჭარხალი ნაღველკენჭოვანი დაავადებისას ერთ–ერთი ეფექტური ბუნებრივი საშუალებაა – თუ სისტემატურად დალევთ მის წვენს (სულერთია, მოხარშულისა თუ უმის), ნაღველსა და მის სადინარებში კენჭებს დაიშლით. სცადეთ, იქნებ თავიდან აიცილოთ ქირურგიული ოპერაცია. ჭარხალი ძალიან სასარგებლოა ალერგიის, ჰიპერტონიის, თირკმელებისა და გულ–სისხლძარღვთა დაავადებათა დროს. ჭარხალი შეგიძლიათ ჭამოთ როგორც უმი, ისე მოხარშული. გახსოვდეთ, სასარგებლოა არა მარტო ჭარხლის ძირხვენა, არამედ მისი ფოთლებიც, რომლებიც მდიდარია ქიმიური შემადგენლობით, ცილებით. ფოთლებში მინალური ნივთიერებები 2–3–ჯერ მეტია, ვიდრე ბოლქვში.